ΠΑΡΙΣΙ 1878 - ΑΜΠΟΥΤΖΑ 2013
Στις 5 Μαρτίου το Τμήμα Διεθνών Σχέσεων και Θεμάτων Ειρήνης του ΣΥΡΙΖΑ διοργάνωσε εκδήλωση με θέμα ΕΙΡΗΝΗ ΚΑΙ ΑΝΑΠΤΥΞΗ ΣΤΗΝ ΥΠΟΣΑΧΑΡΙΑ ΑΦΡΙΚΗ. Χαιρέτησαν ο Γραμματέας της Κ.Ε. Δημήτρης Βίτσας, που υπογράμμισε τη σημασία των διευρυμένων ενδιαφερόντων και ικανοτήτων του ΣΥΡΙΖΑ, ο Πρόεδρος του Ελληνο-Αφρικανικού Επιμελητήριου Σωτήρης Μουσούρης που θυμήθηκε την συμπάθεια που έβρισκε για την Ελλάδα στις Αφρικανικές πρωτεύουσες όταν ταξίδευε εκεί με τον ΟΗΕ ή για λογαριασμό της Ελληνικής κυβέρνησης και από μακριά η σ. Ρένα Δούρου που τόνισε “Γνώση και συνεργασία: αποτελούν τα απαραίτητα συστατικά για ένα ευρύ μέτωπο λαών και κινημάτων για να ανατρέψουμε το σημερινό σκηνικό, αυτό των παιγνίων εξουσίας σε βάρος των λαών”.
Την συζήτηση παρακολούθησαν πολλοί Έλληνες και Αφρικανοί φίλοι και σύντροφοι, ανάμεσα τους ο κ. Shaga John Shamah, ανώτατος σύμβουλος της Πρεσβείας της Ομοσπονδιακής Δημοκρατίας της Νιγηρίας και ο αείμνηστος Σωτήρης Σιώκος - αυτή ήταν και η τελευταία πολιτική εκδήλωση της ζωής του.
Ξεχώρισε η παρέμβαση του κ. Shamah που χαιρέτησε με ενθουσιασμό την προσπάθεια του ΣΥΡΙΖΑ τονίζοντας τον παραμορφωτικό ρόλο των ΜΜΕ και την αμφίπλευρη απουσία αντικειμενικής ενημέρωσης. Μου τηλεφωνούν - είπε - συγγενείς από την Νιγηρία που έχουν κάτι ακούσει για την κρίση στην Ελλάδα και με ρωτούν αν βρίσκω ακόμη κάτι να φάω!
Την συζήτηση έκλεισαν ο σ. Μισέλ Καναμά πολιτικός πρόσφυγας από το Κονγκό και η κόρη του Μαρί που εξέφρασαν τους φόβους τους ότι οι διεφθαρμένοι ηγέτες και τα μεγάλα συμφέροντα δεν θα επιτρέψουν την άνοδο της Υπο Σαχάριας Αφρικής.
Την πρώτη εισήγηση έκανε ο συντονιστής του τμήματος Πάνος Τριγάζης που επικεντρώθηκε στους αγώνες της Αφρικής και στην απήχηση τους στην Ελλάδα. Ο ΣΥΡΙΖΑ δεν είναι ευρωκεντρικό κόμμα - είπε - πεδίο δράσης του είναι ο κόσμος όλος. Η Σοφία Τζιτζίκου, αντιπρόεδρος της Ελληνικής επιτροπής της UNICEF, μίλησε για την πορεία των ανθρωπιστικών δεικτών όπως συνοψίζονται στους Στόχους της Χιλιετίας διαπιστώνοντας πρόοδο αλλά και υστέρηση. Η τρίτη εισήγηση ήταν του Χάρη Πολιτόπουλου, τ. εμπειρογνώμονα της ΕΕ και του ΟΗΕ στην Αφρική, που συνοψίζει το άρθρο που ακολουθεί.
Την συζήτηση παρακολούθησαν πολλοί Έλληνες και Αφρικανοί φίλοι και σύντροφοι, ανάμεσα τους ο κ. Shaga John Shamah, ανώτατος σύμβουλος της Πρεσβείας της Ομοσπονδιακής Δημοκρατίας της Νιγηρίας και ο αείμνηστος Σωτήρης Σιώκος - αυτή ήταν και η τελευταία πολιτική εκδήλωση της ζωής του.
Ξεχώρισε η παρέμβαση του κ. Shamah που χαιρέτησε με ενθουσιασμό την προσπάθεια του ΣΥΡΙΖΑ τονίζοντας τον παραμορφωτικό ρόλο των ΜΜΕ και την αμφίπλευρη απουσία αντικειμενικής ενημέρωσης. Μου τηλεφωνούν - είπε - συγγενείς από την Νιγηρία που έχουν κάτι ακούσει για την κρίση στην Ελλάδα και με ρωτούν αν βρίσκω ακόμη κάτι να φάω!
Την συζήτηση έκλεισαν ο σ. Μισέλ Καναμά πολιτικός πρόσφυγας από το Κονγκό και η κόρη του Μαρί που εξέφρασαν τους φόβους τους ότι οι διεφθαρμένοι ηγέτες και τα μεγάλα συμφέροντα δεν θα επιτρέψουν την άνοδο της Υπο Σαχάριας Αφρικής.
Την πρώτη εισήγηση έκανε ο συντονιστής του τμήματος Πάνος Τριγάζης που επικεντρώθηκε στους αγώνες της Αφρικής και στην απήχηση τους στην Ελλάδα. Ο ΣΥΡΙΖΑ δεν είναι ευρωκεντρικό κόμμα - είπε - πεδίο δράσης του είναι ο κόσμος όλος. Η Σοφία Τζιτζίκου, αντιπρόεδρος της Ελληνικής επιτροπής της UNICEF, μίλησε για την πορεία των ανθρωπιστικών δεικτών όπως συνοψίζονται στους Στόχους της Χιλιετίας διαπιστώνοντας πρόοδο αλλά και υστέρηση. Η τρίτη εισήγηση ήταν του Χάρη Πολιτόπουλου, τ. εμπειρογνώμονα της ΕΕ και του ΟΗΕ στην Αφρική, που συνοψίζει το άρθρο που ακολουθεί.
Χάρης Πολιτόπουλος, Σοφία Τζιτζίκου, Πάνος Τριγάζης.
ΕΙΡΗΝΗ & ΑΝΑΠΤΥΞΗ ΣΤΗΝ ΥΠΟΣΑΧΑΡΙΑ ΑΦΡΙΚΗ
του Χάρη Πολιτόπουλου
Το επίπεδο ενημέρωσης, της Ελληνικής κοινής γνώμης, για την Υπό Σαχάρια Αφρική (ΥΣΑ) είναι χαμηλό. Λίγες ειδήσεις μας φτάνουν, συνήθως αρνητικές, που διαιωνίζουν τα στερεότυπα και τις προκαταλήψεις. Οι εντυπώσεις που έχουμε είναι λάθος, είναι από μια προηγούμενη φάση. Η ΥΣΑ, η Μαύρη Αφρική, πάει καλά : έχουν περιοριστεί δραματικά οι συγκρούσεις και έχει ξεκινήσει η ανάπτυξη.
Υπάρχουν αρκετές συρράξεις και σήμερα. Μιλάνε για 1000 νεκρούς στο Νότιο Σουδάν, για 2000 στην Κεντρική Αφρική, λένε ότι η τρομοκρατική Μπόκο Χαράμ έχει σκοτώσει 1200 άτομα τα τελευταία 5 χρόνια στη βόρεια Νιγηρία. Αυτά τα νούμερα μπορεί να είναι τρομακτικά, είναι όμως πολύ μικρά σε σύγκριση με το παρελθόν.
Πηγαίνετε 15-20 χρόνια πίσω. Λυσσομανάει ο πόλεμος που εμπλέκει 8 χώρες για τα ορυκτά του ανατολικού Κονγκό - η μεγαλύτερη ανθρωποθυσία στον κόσμο μετά τον 2ο Παγκόσμιο πόλεμο - με εκατομμύρια θύματα. Τα ίδια στην Ανγκόλα και στη Μοζαμβίκη. Ανθρωπιστική καταστροφή και στη μικρή Σιέρρα Λεόνε. Και μέσα σε όλα αυτά και η γενοκτονία της Ρουάντας το 1994.
Είναι εκθετική η διαφορά της δεκαετίας του 2010 από τη δεκαετία του 1990. Χιλιάδες αντί εκατομμύρια.
Υπάρχουν βέβαια προβλήματα και κίνδυνοι με κορυφαία ίσως την ένταση ανάμεσα στο Χαρτούμ από τη μία και την Ουάσινκτων / Τελ Αβίβ από την άλλη. Δεν είμαστε. όμως στη δεκαετία του 1990. Η εντύπωση ότι στην Αφρική δεν έχουν τελειωμό οι πόλεμοι και οι σφαγές είναι λάθος. Όσο έπληξαν οι σεισμοί της Κεφαλλονιάς το σύνολο του Ελληνικού πληθυσμού, άλλο τόσο πλήττουν οι σημερινές πολεμικές και τρομοκρατικές περιπέτειες το σύνολο του πληθυσμού της ΥΣΑ. Η πλειοψηφία των κατοίκων της ΥΣΑ είναι στις δουλειές τους και στα σπίτια τους, μεγαλώνουν ειρηνικά τα παιδιά τους και υπάρχει επιτέλους οικονομική ανάπτυξη.
Για 20-40 χρόνια μετά την απελευθέρωση η κατάσταση της ΥΣΑ χειροτέρευε. Το κατά κεφαλή εισόδημα μειωνόταν, τα πραξικοπήματα και οι πόλεμοι πολλαπλασιάζονταν, οι υποδομές κατέρρεαν. Η τάση αυτή αντιστρέφεται γύρω στο 2000. Η ΥΣΑ μπαίνει σε φάση σταθεροποίησης και ανάπτυξης. Η απόσταση από τις πλουσιότερες χώρες μικραίνει. Αυτό έχει να κάνει με την κρίση στον πρώτο κόσμο αλλά και με την άνοδο στην ΥΣΑ. Σήμερα, η Ευρώπη έχει αρνητικούς ή μηδαμινούς ρυθμούς ανάπτυξης. Η ΥΣΑ αναπτύσσεται κατά μέσο όρο με 5% τον χρόνο και μερικές χώρες με 7% και 10%. Τέτοιος είναι τα τελευταία χρόνια ο οικοδομικός και αναπτυξιακός οργασμός, στην Αγκόλα, που πάνω από 100 000 Πορτογάλοι μετανάστευσαν εκεί.
Η ΥΣΑ παραμένει η φτωχότερη περιοχή του κόσμου, π.χ. 92% του πληθυσμού της Λ.Δ.Κονγκό δεν έχουν ηλεκτρικό, αλλά “πάει καλά” γιατί ανεβαίνει αντί να κατεβαίνει. Του χρόνου ξεκινάει η κατασκευή του ΙΝΓΚΑ 3, ενός τεράστιου φράγματος που θα μπορεί μέσα σε 20 χρόνια να ηλεκτροδοτήσει την μισή ΥΣΑ!
Η σημερινή ανάπτυξη δεν είναι δίκαιη και ίση, ούτε μεταξύ χωρών ούτε εντός τους. Οι στατιστικές του ΟΗΕ (Millenium Goals) δείχνουν ότι υπάρχει μεγάλη υστέρηση αλλά και μετρήσιμη πρόοδος σε πολλά ανθρωπιστικά μέτωπα (φτώχεια, παιδική θνησιμότητα, αναλφαβητισμός κ.α.)
Σε πολλές περιπτώσεις πρόκειται για άγρια καπιταλιστική ανάπτυξη με κυριάρχους παίκτες γνωστές πολυεθνικές και με συγκέντρωση του πλούτου σε μια προνομιούχα αστική τάξη με την κοινωνική και την πολεοδομική έννοια. Όμως γίνονται (συχνά με τη βοήθεια των Κινέζων) σημαντικές επενδύσεις σε υποδομές που αποτελούν βάση για την μελλοντική ανάπτυξη. Πολλές χώρες της ΥΣΑ έχουν γίνει μαγνήτης διεθνών επενδύσεων. Ακόμα κι αν οι διεθνείς χρηματοπιστωτικές εξελίξεις παρασύρουν τους επενδυτές αλλού, οι πάγιες επενδύσεις που έχουν ξεκινήσει, δεν θα εγκαταλείψουν την Μαύρη Αφρική.
Αν οι τάσεις των τελευταίων λίγων ετών συνεχιστούν, μέχρι το 2050, η Νιγηρία θα έχει μεγαλύτερο συνολικό εθνικό προϊόν από την Γερμανία! Δεν είναι βέβαια πιθανό η Νιγηρία να ανεβαίνει με 7% και η Γερμανία με 1% για δεκάδες χρόνια. Είναι όμως σίγουρα εφικτό. Είναι αυτό που συμβαίνει τα τελευταία λίγα χρόνια.
Το πιθανότερο είναι ότι θα υπάρχουν διακυμάνσεις και η Νιγηρία δεν θα περάσει τη Γερμανία το 2050 αλλά μερικές δεκαετίες αργότερα. Θα την περάσει όμως. Μέχρι το τέλος του αιώνα η Νιγηρία θα έχει 900 εκατομμύρια κατοίκους (ΟΗΕ) και θα είναι η δεύτερη ή τρίτη πολυπληθέστερη χώρα του πλανήτη. Εκτός και υπάρξουν δραματικές ανατροπές (π.χ. εμφύλιος, παγκόσμιος πόλεμος κλπ) η Νιγηρία, το 2100, θα συγκαταλέγεται σίγουρα στις 20 μεγαλύτερες οικονομίες του κόσμου, πιθανότατα στις 10 μεγαλύτερες και γιατί όχι στις 5 ;
Η ΥΣΑ έχει σήμερα κοντά στο 1 δις πληθυσμό. Σύμφωνα με την μεσαία πρόβλεψη του ΟΗΕ μέχρι το 2050 θα περάσει τα 2 δις και μέχρι το 2100 θα πλησιάσει τα 4 δις. Πως θα θρέψει τα 4 δις όταν δυσκολεύεται να θρέψει το 1 δις ;
Σύμφωνα με ένα πρόσφατο αφιέρωμα του Spiegel, με τίτλο ΕΝΑΣ ΓΙΓΑΝΤΑΣ ΞΥΠΝΑΕΙ, η Αφρική έχει 40% των πρώτων υλών και 60% των ακαλλιέργητων καλλιεργήσιμων εκτάσεων του πλανήτη! Η εικόνα που συνόδευσε το άρθρο του Πάνου Τριγάζη, στο left.gr - μια μάνα που περπατάει με το παιδί της σε ξεραμένη γη - είναι λάθος. Η τυπική μάνα της Αφρικής περπατάει σε εύφορη, πράσινη, πλούσια γη.
Η Αφρική μπορεί να θρέψει 4 δις άτομα και γιατί έχει ακαλλιέργητες εκτάσεις και γιατί έχει πολύ χαμηλή παραγωγικότητα και στο χωράφι και από το χωράφι μέχρι το τραπέζι. Η Νιγηρία παράγει 2 τόνους καλαμπόκι ανά εκτάριο, η Ν. Αφρική 4 και η Γαλλία 10! Και δεν παράγουν μόνο λιγότερο, χάνουν και πολύ περισσότερο στη μεταφορά, στην αποθήκευση και στην επεξεργασία. Όλα αυτά μπορούν να αλλάξουν, θα αλλάξουν, αλλάζουν ήδη.
Σήμερα ζει ο ένας στους 8 κατοίκους του πλανήτη στην Αφρική. Στο τέλος του αιώνα θα ζει ο ένας στους 3. Μέχρι το 2050 η Αφρική προβλέπεται να προσθέσει 700 εκ. άτομα στον ενεργό πληθυσμό της. Η Ευρώπη προβλέπεται να χάσει 90 εκ. άτομα. Η ΑΦΡΙΚΗ ΓΕΝΝΑΕΙ, Η ΕΥΡΩΠΗ ΓΕΡΝΑΕΙ!
Δύσκολα θα απορροφήσει η ΥΣΑ όλο αυτό το εργατικό δυναμικό παρά την προβλεπόμενη γρήγορη ανάπτυξη. Αντίθετα ούτε η ενσωμάτωση της Ουκρανίας, ούτε ακόμα και της Ρωσίας στην Ευρωπαϊκή Ένωση αρκούν για να λύσουν το δημογραφικό πρόβλημα της γερασμένης Ευρώπης. Η Ευρώπη θα χρειάζεται μετανάστες από την Αφρική. Λιγότερους όμως απ’ όσους θα θέλουν να έρθουν.
To 1950 11% και το 2000 32% του πληθυσμού της ΥΣΑ ζούσε σε πόλεις. Το 2050 πάνω από 50% θα ζει σε πόλεις. Δηλαδή η ΥΣΑ θα έχει έναν αστικό πληθυσμό πάνω από 1 δις. Ο σημερινός αστικός πληθυσμός της Ευρώπης συμπεριλαμβανόμενης της Ρωσίας είναι 540 εκ. και το 2050 προβλέπεται να είναι 590 εκ. Η μαζική αστική αγορά της ΥΣΑ θα είναι σχεδόν διπλάσια από την Ευρωπαϊκή το 2050 και πενταπλάσια το 2100! Και βέβαια οι σημερινές παραγκουπόλεις θα έχουν μεταμορφωθεί μέχρι τότε σε σύγχρονες μητροπόλεις. Ήδη από το 2025 η Κινσάσα, με 18 εκ. κατοίκους, προβλέπεται να είναι η μεγαλύτερη πόλη της Αφρικής και η μεγαλύτερη πόλη του Γαλλόφωνου κόσμου!
Το γεωπολιτικό βάρος της ΥΣΑ θα αυξηθεί δραματικά στον 21ο αιώνα. Ο τ. πρόεδρος της Νιγηρίας Ομπάσαντζο, είχε πει πρώτος ότι ο 21ος αιώνας θα είναι ο αιώνας της Αφρικής. Tο έχουν επαναλάβει πολλοί από τότε. Το τεκμηρίωσε η Γαλλική Γερουσία, πριν 3 μήνες, σε μια εκτενή μελέτη με τίτλο Η ΑΦΡΙΚΗ ΕΙΝΑΙ ΤΟ ΜΕΛΛΟΝ ΜΑΣ. Το είπαν εμπράκτως τα ΒRICS που περιέλαβαν τη Ν.Αφρική στους κόλπους τους. Το λέει εμπράκτως ο πρόεδρος Ομπάμα που καλεί, για πρώτη φορά, όλους τους ηγέτες της Αφρικής στην Ουάσινκτων, στις 5 και 6 Αυγούστου. Το λένε κάθε μέρα οι Κινέζοι που βρίσκονται παντού στην Αφρική.
Η Ελλάδα βρίσκεται μακριά από αυτές τις εξελίξεις. Κι αν έχουμε μόνο το 1,5 χιλιοστό του πληθυσμού του πλανήτη, το ίδιο περίπου έχει η Νορβηγία και η Πορτογαλία και λιγότερο η Δανία, η Ολλανδία ή η Ιρλανδία. Στέκονται πολύ πιο κοντά στις υποθέσεις της ΥΣΑ από εμάς.
Κεντρικό πρόσωπο στην ειρηνευτική διαδικασία στο Ανατολικό Κονγκό, πέρυσι, ήταν μια τ. πρόεδρος της Ιρλανδίας, η Mary Robinson. Τέσσερις χώρες της ΥΣΑ επισκέφθηκε τα τελευταία 3 χρόνια ο Ταγίπ Ερντογάν…
Χάρης Πολιτόπουλος
Δημοσιεύτηκε στην ηλεκτρονική ΑΥΓΗ στις 10 Μαρτίου 2014
του Χάρη Πολιτόπουλου
Το επίπεδο ενημέρωσης, της Ελληνικής κοινής γνώμης, για την Υπό Σαχάρια Αφρική (ΥΣΑ) είναι χαμηλό. Λίγες ειδήσεις μας φτάνουν, συνήθως αρνητικές, που διαιωνίζουν τα στερεότυπα και τις προκαταλήψεις. Οι εντυπώσεις που έχουμε είναι λάθος, είναι από μια προηγούμενη φάση. Η ΥΣΑ, η Μαύρη Αφρική, πάει καλά : έχουν περιοριστεί δραματικά οι συγκρούσεις και έχει ξεκινήσει η ανάπτυξη.
Υπάρχουν αρκετές συρράξεις και σήμερα. Μιλάνε για 1000 νεκρούς στο Νότιο Σουδάν, για 2000 στην Κεντρική Αφρική, λένε ότι η τρομοκρατική Μπόκο Χαράμ έχει σκοτώσει 1200 άτομα τα τελευταία 5 χρόνια στη βόρεια Νιγηρία. Αυτά τα νούμερα μπορεί να είναι τρομακτικά, είναι όμως πολύ μικρά σε σύγκριση με το παρελθόν.
Πηγαίνετε 15-20 χρόνια πίσω. Λυσσομανάει ο πόλεμος που εμπλέκει 8 χώρες για τα ορυκτά του ανατολικού Κονγκό - η μεγαλύτερη ανθρωποθυσία στον κόσμο μετά τον 2ο Παγκόσμιο πόλεμο - με εκατομμύρια θύματα. Τα ίδια στην Ανγκόλα και στη Μοζαμβίκη. Ανθρωπιστική καταστροφή και στη μικρή Σιέρρα Λεόνε. Και μέσα σε όλα αυτά και η γενοκτονία της Ρουάντας το 1994.
Είναι εκθετική η διαφορά της δεκαετίας του 2010 από τη δεκαετία του 1990. Χιλιάδες αντί εκατομμύρια.
Υπάρχουν βέβαια προβλήματα και κίνδυνοι με κορυφαία ίσως την ένταση ανάμεσα στο Χαρτούμ από τη μία και την Ουάσινκτων / Τελ Αβίβ από την άλλη. Δεν είμαστε. όμως στη δεκαετία του 1990. Η εντύπωση ότι στην Αφρική δεν έχουν τελειωμό οι πόλεμοι και οι σφαγές είναι λάθος. Όσο έπληξαν οι σεισμοί της Κεφαλλονιάς το σύνολο του Ελληνικού πληθυσμού, άλλο τόσο πλήττουν οι σημερινές πολεμικές και τρομοκρατικές περιπέτειες το σύνολο του πληθυσμού της ΥΣΑ. Η πλειοψηφία των κατοίκων της ΥΣΑ είναι στις δουλειές τους και στα σπίτια τους, μεγαλώνουν ειρηνικά τα παιδιά τους και υπάρχει επιτέλους οικονομική ανάπτυξη.
Για 20-40 χρόνια μετά την απελευθέρωση η κατάσταση της ΥΣΑ χειροτέρευε. Το κατά κεφαλή εισόδημα μειωνόταν, τα πραξικοπήματα και οι πόλεμοι πολλαπλασιάζονταν, οι υποδομές κατέρρεαν. Η τάση αυτή αντιστρέφεται γύρω στο 2000. Η ΥΣΑ μπαίνει σε φάση σταθεροποίησης και ανάπτυξης. Η απόσταση από τις πλουσιότερες χώρες μικραίνει. Αυτό έχει να κάνει με την κρίση στον πρώτο κόσμο αλλά και με την άνοδο στην ΥΣΑ. Σήμερα, η Ευρώπη έχει αρνητικούς ή μηδαμινούς ρυθμούς ανάπτυξης. Η ΥΣΑ αναπτύσσεται κατά μέσο όρο με 5% τον χρόνο και μερικές χώρες με 7% και 10%. Τέτοιος είναι τα τελευταία χρόνια ο οικοδομικός και αναπτυξιακός οργασμός, στην Αγκόλα, που πάνω από 100 000 Πορτογάλοι μετανάστευσαν εκεί.
Η ΥΣΑ παραμένει η φτωχότερη περιοχή του κόσμου, π.χ. 92% του πληθυσμού της Λ.Δ.Κονγκό δεν έχουν ηλεκτρικό, αλλά “πάει καλά” γιατί ανεβαίνει αντί να κατεβαίνει. Του χρόνου ξεκινάει η κατασκευή του ΙΝΓΚΑ 3, ενός τεράστιου φράγματος που θα μπορεί μέσα σε 20 χρόνια να ηλεκτροδοτήσει την μισή ΥΣΑ!
Η σημερινή ανάπτυξη δεν είναι δίκαιη και ίση, ούτε μεταξύ χωρών ούτε εντός τους. Οι στατιστικές του ΟΗΕ (Millenium Goals) δείχνουν ότι υπάρχει μεγάλη υστέρηση αλλά και μετρήσιμη πρόοδος σε πολλά ανθρωπιστικά μέτωπα (φτώχεια, παιδική θνησιμότητα, αναλφαβητισμός κ.α.)
Σε πολλές περιπτώσεις πρόκειται για άγρια καπιταλιστική ανάπτυξη με κυριάρχους παίκτες γνωστές πολυεθνικές και με συγκέντρωση του πλούτου σε μια προνομιούχα αστική τάξη με την κοινωνική και την πολεοδομική έννοια. Όμως γίνονται (συχνά με τη βοήθεια των Κινέζων) σημαντικές επενδύσεις σε υποδομές που αποτελούν βάση για την μελλοντική ανάπτυξη. Πολλές χώρες της ΥΣΑ έχουν γίνει μαγνήτης διεθνών επενδύσεων. Ακόμα κι αν οι διεθνείς χρηματοπιστωτικές εξελίξεις παρασύρουν τους επενδυτές αλλού, οι πάγιες επενδύσεις που έχουν ξεκινήσει, δεν θα εγκαταλείψουν την Μαύρη Αφρική.
Αν οι τάσεις των τελευταίων λίγων ετών συνεχιστούν, μέχρι το 2050, η Νιγηρία θα έχει μεγαλύτερο συνολικό εθνικό προϊόν από την Γερμανία! Δεν είναι βέβαια πιθανό η Νιγηρία να ανεβαίνει με 7% και η Γερμανία με 1% για δεκάδες χρόνια. Είναι όμως σίγουρα εφικτό. Είναι αυτό που συμβαίνει τα τελευταία λίγα χρόνια.
Το πιθανότερο είναι ότι θα υπάρχουν διακυμάνσεις και η Νιγηρία δεν θα περάσει τη Γερμανία το 2050 αλλά μερικές δεκαετίες αργότερα. Θα την περάσει όμως. Μέχρι το τέλος του αιώνα η Νιγηρία θα έχει 900 εκατομμύρια κατοίκους (ΟΗΕ) και θα είναι η δεύτερη ή τρίτη πολυπληθέστερη χώρα του πλανήτη. Εκτός και υπάρξουν δραματικές ανατροπές (π.χ. εμφύλιος, παγκόσμιος πόλεμος κλπ) η Νιγηρία, το 2100, θα συγκαταλέγεται σίγουρα στις 20 μεγαλύτερες οικονομίες του κόσμου, πιθανότατα στις 10 μεγαλύτερες και γιατί όχι στις 5 ;
Η ΥΣΑ έχει σήμερα κοντά στο 1 δις πληθυσμό. Σύμφωνα με την μεσαία πρόβλεψη του ΟΗΕ μέχρι το 2050 θα περάσει τα 2 δις και μέχρι το 2100 θα πλησιάσει τα 4 δις. Πως θα θρέψει τα 4 δις όταν δυσκολεύεται να θρέψει το 1 δις ;
Σύμφωνα με ένα πρόσφατο αφιέρωμα του Spiegel, με τίτλο ΕΝΑΣ ΓΙΓΑΝΤΑΣ ΞΥΠΝΑΕΙ, η Αφρική έχει 40% των πρώτων υλών και 60% των ακαλλιέργητων καλλιεργήσιμων εκτάσεων του πλανήτη! Η εικόνα που συνόδευσε το άρθρο του Πάνου Τριγάζη, στο left.gr - μια μάνα που περπατάει με το παιδί της σε ξεραμένη γη - είναι λάθος. Η τυπική μάνα της Αφρικής περπατάει σε εύφορη, πράσινη, πλούσια γη.
Η Αφρική μπορεί να θρέψει 4 δις άτομα και γιατί έχει ακαλλιέργητες εκτάσεις και γιατί έχει πολύ χαμηλή παραγωγικότητα και στο χωράφι και από το χωράφι μέχρι το τραπέζι. Η Νιγηρία παράγει 2 τόνους καλαμπόκι ανά εκτάριο, η Ν. Αφρική 4 και η Γαλλία 10! Και δεν παράγουν μόνο λιγότερο, χάνουν και πολύ περισσότερο στη μεταφορά, στην αποθήκευση και στην επεξεργασία. Όλα αυτά μπορούν να αλλάξουν, θα αλλάξουν, αλλάζουν ήδη.
Σήμερα ζει ο ένας στους 8 κατοίκους του πλανήτη στην Αφρική. Στο τέλος του αιώνα θα ζει ο ένας στους 3. Μέχρι το 2050 η Αφρική προβλέπεται να προσθέσει 700 εκ. άτομα στον ενεργό πληθυσμό της. Η Ευρώπη προβλέπεται να χάσει 90 εκ. άτομα. Η ΑΦΡΙΚΗ ΓΕΝΝΑΕΙ, Η ΕΥΡΩΠΗ ΓΕΡΝΑΕΙ!
Δύσκολα θα απορροφήσει η ΥΣΑ όλο αυτό το εργατικό δυναμικό παρά την προβλεπόμενη γρήγορη ανάπτυξη. Αντίθετα ούτε η ενσωμάτωση της Ουκρανίας, ούτε ακόμα και της Ρωσίας στην Ευρωπαϊκή Ένωση αρκούν για να λύσουν το δημογραφικό πρόβλημα της γερασμένης Ευρώπης. Η Ευρώπη θα χρειάζεται μετανάστες από την Αφρική. Λιγότερους όμως απ’ όσους θα θέλουν να έρθουν.
To 1950 11% και το 2000 32% του πληθυσμού της ΥΣΑ ζούσε σε πόλεις. Το 2050 πάνω από 50% θα ζει σε πόλεις. Δηλαδή η ΥΣΑ θα έχει έναν αστικό πληθυσμό πάνω από 1 δις. Ο σημερινός αστικός πληθυσμός της Ευρώπης συμπεριλαμβανόμενης της Ρωσίας είναι 540 εκ. και το 2050 προβλέπεται να είναι 590 εκ. Η μαζική αστική αγορά της ΥΣΑ θα είναι σχεδόν διπλάσια από την Ευρωπαϊκή το 2050 και πενταπλάσια το 2100! Και βέβαια οι σημερινές παραγκουπόλεις θα έχουν μεταμορφωθεί μέχρι τότε σε σύγχρονες μητροπόλεις. Ήδη από το 2025 η Κινσάσα, με 18 εκ. κατοίκους, προβλέπεται να είναι η μεγαλύτερη πόλη της Αφρικής και η μεγαλύτερη πόλη του Γαλλόφωνου κόσμου!
Το γεωπολιτικό βάρος της ΥΣΑ θα αυξηθεί δραματικά στον 21ο αιώνα. Ο τ. πρόεδρος της Νιγηρίας Ομπάσαντζο, είχε πει πρώτος ότι ο 21ος αιώνας θα είναι ο αιώνας της Αφρικής. Tο έχουν επαναλάβει πολλοί από τότε. Το τεκμηρίωσε η Γαλλική Γερουσία, πριν 3 μήνες, σε μια εκτενή μελέτη με τίτλο Η ΑΦΡΙΚΗ ΕΙΝΑΙ ΤΟ ΜΕΛΛΟΝ ΜΑΣ. Το είπαν εμπράκτως τα ΒRICS που περιέλαβαν τη Ν.Αφρική στους κόλπους τους. Το λέει εμπράκτως ο πρόεδρος Ομπάμα που καλεί, για πρώτη φορά, όλους τους ηγέτες της Αφρικής στην Ουάσινκτων, στις 5 και 6 Αυγούστου. Το λένε κάθε μέρα οι Κινέζοι που βρίσκονται παντού στην Αφρική.
Η Ελλάδα βρίσκεται μακριά από αυτές τις εξελίξεις. Κι αν έχουμε μόνο το 1,5 χιλιοστό του πληθυσμού του πλανήτη, το ίδιο περίπου έχει η Νορβηγία και η Πορτογαλία και λιγότερο η Δανία, η Ολλανδία ή η Ιρλανδία. Στέκονται πολύ πιο κοντά στις υποθέσεις της ΥΣΑ από εμάς.
Κεντρικό πρόσωπο στην ειρηνευτική διαδικασία στο Ανατολικό Κονγκό, πέρυσι, ήταν μια τ. πρόεδρος της Ιρλανδίας, η Mary Robinson. Τέσσερις χώρες της ΥΣΑ επισκέφθηκε τα τελευταία 3 χρόνια ο Ταγίπ Ερντογάν…
Χάρης Πολιτόπουλος
Δημοσιεύτηκε στην ηλεκτρονική ΑΥΓΗ στις 10 Μαρτίου 2014